گرانول پلی‌اتیلن یکی از پرمصرف‌ترین مواد اولیه در صنایع پلاستیک و پلیمر است و از تولید انواع فیلم‌ها و بسته‌بندی‌ها گرفته تا لوله، مخازن، قطعات صنعتی، تزریقی‌ها و محصولات خودرویی کاربرد گسترده‌ای دارد. از آنجا که پلی‌اتیلن در ایران جزو محصولات پتروشیمی است و بخش بزرگی از زنجیره تولید و مصرف صنایع وابسته به آن شکل می‌گیرد، قیمت گرانول پلی‌اتیلن به یکی از چالش‌های مهم تولیدکنندگان تبدیل شده است.

این مقاله با رویکرد کاملاً تحلیلی و مهندسی، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت گرانول پلی‌اتیلن در ایران را بررسی می‌کند تا خریداران بتوانند با شناخت دقیق بازار، خریدی به‌صرفه و باکیفیت داشته باشند.

۱. قیمت جهانی نفت و نوسانات بازار انرژی

پلی‌اتیلن محصولی کاملاً مشتق از نفت و گاز است. بنابراین طبیعی است که قیمت جهانی نفت خام، به طور مستقیم و غیرمستقیم روی قیمت مواد اولیه و در نهایت گرانول اثر بگذارد.

تأثیر قیمت نفت بر قیمت پلی‌اتیلن:

• افزایش قیمت نفت → افزایش قیمت خوراک پتروشیمی‌ها

• افزایش هزینه تولید → افزایش قیمت نهایی گرانول

• رشد هزینه‌های حمل جهانی → رشد قیمت گریدهای وارداتی

در شرایطی که بازار جهانی نفت نوسان دارد، قیمت گرانول پلی‌اتیلن نیز معمولاً با تأخیر چندروزه یا حتی چند هفته‌ای دچار موج‌های افزایشی یا کاهشی می‌شود.

۲. قیمت دلار و نرخ ارز در ایران

یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای تعیین قیمت گرانول پلی‌اتیلن در ایران، نرخ ارز است. حتی اگر پلی‌اتیلن تولید داخل مصرف شود، باز هم قیمت‌گذاری در بورس کالای ایران وابسته به میانگین قیمت‌های جهانی و نرخ ارز نیما است.

تأثیر نرخ ارز بر قیمت گرانول:

• افزایش نرخ دلار → افزایش قیمت پایه در بورس کالا

• رشد قیمت واردات مواد اولیه، افزودنی‌ها و تجهیزات

• افزایش قیمت گرانول‌های وارداتی مانند PE100، LLDPE تخصصی و گریدهای فیلم

این موضوع باعث می‌شود که نوسانات ارزی حتی روی قیمت داخلی نیز اثر جدی داشته باشد.

۳. عرضه و تقاضا در بازار داخلی

رابطه دائمی و شناخته‌شده عرضه و تقاضا در بازار پلیمرها نیز نقشی مهم در تعیین قیمت گرانول پلی‌اتیلن دارد.

عوامل مؤثر بر تقاضا:

• شروع فصل تولید نایلون و بسته‌بندی

• افزایش سفارشات صادراتی فیلم‌های پلی‌اتیلنی

• رونق پروژه‌های عمرانی و بازار لوله‌های PE

• فعالیت کارخانه‌های تزریقی و قطعه‌سازی

عوامل مؤثر بر عرضه:

• کاهش یا توقف تولید پتروشیمی به‌دلیل تعمیرات

• محدودیت عرضه در بورس کالا

• صادرات بیشتر و کاهش سهم بازار داخلی

هر زمان تقاضا بالا برود و عرضه کم باشد، قیمت جهش پیدا می‌کند.

۴. نوع گرید و مشخصات فنی گرانول

گرانول پلی‌اتیلن انواع مختلفی دارد؛ از سبک (LDPE) و سنگین (HDPE) گرفته تا سبک خطی (LLDPE)، هرکدام کاربرد خاص و قیمت متفاوتی دارند.

مهم‌ترین گریدهای تأثیرگذار بر قیمت:

• LDPE گرید فیلم → پرمصرف و وابسته به بازار بسته‌بندی

• HDPE گرید لوله (PE80، PE100) → تأثیرگذار در بازار پروژه‌های عمرانی

• LLDPE → مناسب فیلم‌های گلخانه‌ای و بسته‌بندی صنعتی

• گریدهای تزریقی (HDPE Injection)

• گریدهای بادی (Blow Molding)

عوامل فنی مانند شاخص جریان مذاب (MFI)، مقاومت تنشی، وزن مولکولی و افزودنی‌های مورد استفاده نیز باعث تفاوت‌های قابل توجه قیمت می‌شوند.

۵. کیفیت و خلوص گرانول

کیفیت ماده اولیه در بازار گرانول پلی‌اتیلن نقش تعیین‌کننده دارد. تفاوت قیمت بین گرانول درجه‌یک، گرید صادراتی، آسیابی یا مواد بازیافتی گاهی بسیار زیاد است.

کدام عوامل کیفیت را تعیین می‌کنند؟

• خلوص رزین

• یکنواختی دانه‌ها

• ثبات رنگ

• عدم وجود ناخالصی

• آنالیز دقیق MFI

• مقاومت مکانیکی و حرارتی

گرانول باکیفیت بالا معمولاً ۱۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر از گریدهای ضعیف یا بازیافتی است؛ اما در کیفیت محصول نهایی، تفاوت کاملاً مشهود خواهد بود.

۶. بازیافتی بودن یا نو بودن گرانول

در ایران به‌دلیل اختلاف قیمت مواد نو و بازیافتی، بسیاری از تولیدکنندگان برای کاهش هزینه‌ها از مواد بازیافتی استفاده می‌کنند.

اما قیمت مواد بازیافتی نیز وابسته به:

• کیفیت ضایعات

• فرآیند شست‌وشو و گرانول‌سازی

• رنگ نهایی

• میزان ناخالصی

• ثبات حرارتی

است.

به‌طور کلی:

گرانول بازیافتی → ارزان‌تر
گرانول نو پتروشیمی → گران‌تر اما باکیفیت‌تر

۷. هزینه‌های حمل‌ونقل و لجستیک

برای کارخانه‌ها و خریداران عمده، هزینه حمل به‌طور مستقیم بر قیمت تمام‌شده اثر دارد. عواملی مانند:

• فاصله از پتروشیمی

• هزینه سوخت

• هزینه حمل کانتینری داخلی

• حمل صادراتی

• هزینه بارگیری و تخلیه

می‌تواند قیمت نهایی را تا چند درصد افزایش دهد.

۸. سیاست‌های عرضه پتروشیمی‌ها و بورس کالا

در ایران قیمت پایه پلی‌اتیلن در بورس کالا تعیین می‌شود. تغییرات در سیاست‌های عرضه، میزان فروش داخلی و صادراتی، همچنین نیروهای محرک اقتصادی، می‌تواند قیمت‌ها را نوسانی کند.

نمونه‌هایی از موارد موثر:

• کاهش هفتگی عرضه

• عرضه قطره‌چکانی برخی گریدها

• افزایش تقاضای هیجانی

• تصمیمات دولتی درباره سقف رقابت

هرکدام از این عوامل می‌تواند قیمت گرانول را در مدت کوتاهی تغییر دهد.

۹. فصل‌های سال و چرخه تولید

جالب است بدانید فصل سال نیز بر قیمت پلی‌اتیلن اثر دارد.
برای مثال:

• فصل بهار و تابستان → افزایش تقاضا برای فیلم گلخانه‌ای

• فصل پاییز → افزایش تقاضا برای بسته‌بندی مواد غذایی

• فصل زمستان → کاهش تقاضا در برخی صنایع

این چرخه‌های فصلی باعث ایجاد پیک‌های قیمتی یا کاهش قیمت در دوره‌هایی خاص می‌شود.

۱۰. هزینه‌های جانبی تولیدکنندگان

هزینه‌های تولید کارخانه‌های مصرف‌کننده گرانول نیز بر قیمت نهایی اثر می‌گذارد.
مواردی مثل:

• افزایش حقوق و دستمزد

• افزایش قیمت افزودنی‌ها (Color Masterbatch، UV، آنتی‌بلاک و…)

• افزایش قیمت قالب یا دستگاه اکسترودر

• رشد هزینه‌های نگهداری خطوط تولید

همگی در قیمت تمام‌شده محصول نهایی تأثیر می‌گذارند.

جمع‌بندی: چرا قیمت گرانول پلی‌اتیلن همیشه در حال نوسان است؟

بازار پلی‌اتیلن در ایران تحت تأثیر ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی قرار دارد؛ از قیمت نفت و نرخ ارز گرفته تا سیاست‌های عرضه پتروشیمی‌ها، کیفیت مواد و میزان تقاضای صنایع مختلف. شناخت این متغیرها به تولیدکنندگان کمک می‌کند:

• خرید هوشمندانه‌تری داشته باشند

• برنامه‌ریزی تولید دقیق‌تری انجام دهند

• از نوسانات ناگهانی بازار کمتر آسیب ببینند

به‌عنوان یک مرجع تخصصی در حوزه مواد مهندسی، دکتر پلیمر همواره تلاش دارد اطلاعات دقیق و علمی درباره مواد اولیه پلیمر در اختیار صنایع قرار دهد. اگر برای انتخاب گرید مناسب یا استعلام قیمت روز نیاز به مشاوره داشته باشید، می‌توانید از کارشناسان دکتر پلیمر کمک بگیرید.